موج در اثر وزش باد بر سطح آب به وجود می آید موقعی که باد می وزد چین خوردگی در سطح آب ظاهر می شود و به تدریج که بر شدت باد افزوده می گردد، تغییر شکل سطح آب زیادتر شده و پستی و بلندی هائی که ظاهر نا منظم دارند، دیده می شوند

کلیات درباره حرکات آب دریا

دریا محیطی دائما در تلاطم است که حرکات آن نتیجه حرکات موجی با دوره های متفاوت و جریانهای بزرگ دریائی کم و بیش متحدالشکل می باشد.

الف- حرکات موجی عبارت اند از:

- امواج که دوره آنها بین 3 تا 20 ثانیه است و بلندی آنها به حدود ده متر می رسد.

- امواج کوتاه (با ارتفاع کم) که در بعضی از بنا در دیده می شود، بلندی آنها چندین ده سانتیمتر و دوره آنها از چند ده ثانیه تا چند دقیقه می باشد. این امواج موج چه نامیده می شوند.

- جزر و مد که دوره آن از 12 ساعت تا حدود سال و بلندی آن در بعضی از سواحل به 15 متر می رسد.

این حرکات که به صورت نوسان دوره ای سطح آب دریا مشاهده می شود، جریان‌هائی دوره ایجاد می کند که نسبت به نوسان آب کم و بیش عقب افتادگی زمانی دارند.

ب-جریانهای بزرگ دریایی را عوامل زیر به وجود می آورند:

- نیروهائی خارج از محیط دریا:بادها، جاذبه ماه و خورشید و کواکب.

- نیروهای مربوط به محیط دریا: تفاوت شوری و یا تفاوت دمای آب دریا.

- جریانهای ناشی از باد ممکن است به حرکات جزر و مد اضافه شده و سطح آب دریا را به مقدار قابل توجهی بالا بیاورد. این پدیده در سواحل ژاپن و تاهیتی و بعضی سواحل دیگر زیاد دیده می شود. آن را به اصطلاح جزر و مد همراه با موج باد» می نامند.

جریانهای دریایی به مناسبت سرعت کمی که دارند، در اکثر موارد در رژیم سواحل مؤثز نیستند، ولی آب و هوای مناطق ساحلی همواره تحت تأثیر آنها قرار دارد(اثر جریان آب گرم گلف استریم بر سواحل اروپای شمالی و جریان آب سرد لابراتوار بر سواحل امریکا)

پدیده فیزیکی موج

موج در اثر وزش باد بر سطح آب به وجود می آید: موقعی که باد می وزد چین خوردگی در سطح آب ظاهر می شود و به تدریج که بر شدت باد افزوده می گردد، تغییر شکل سطح آب زیادتر شده و پستی و بلندی هائی که ظاهر نا منظم دارند، دیده می شوند، بدون اینکه بتوان مسیری برای این حرکت تشخیص داد(تلاطم سه بعدی). اگر باد ادامه یابد، امواج تشکیل می شود و به سوئی که باد به سمت آن می وزد، پیشروی می کند. تلاطم به تدریج به صورت دو بعدی در می آید و موج استوانه ای مشاهده می گردد. مقطع موج(نیمرخ) به شدت ناقرینه است. بالای موج در زیر باد برامده تر شده و قسمت پائین آن با شیب های کم به قسمت بالائی متصل می شود. پس از آنکه قسمت بالای موج به حد کافی برآمده شد، ریزش کرده و کف می کند و در سطح آب استوانه های کف مجزا از یکدیگر مشاهده می شود.

موجهای ناشی از باد که حالت نوسانات اجباری دارند، به نوبه خود حرکتی در سطح آب ایجاد می کنند که منجر به تشکیل امواج آزاد می شود. این امواج از محل توفان به اطراف منتشر می شوند. درباره امواج آزاد که از موجهای قبلی منظم ترند، بررسی های نظری بسیاری صورت گرفته است.

این نوع امواج عملا نسبت به صفحه قائم گذرا از وسط فاصله دوتاج موج قرینه اند. معذلک، شیب های دو طرف تاج تندتر از شیب های دو طرف ارتفاع موج واقع است) بالاتر از سطح متوسط اب دریا در موقع آرامش قرار دارد.

در واقع، نظم موجهایی که در اثر وزش باد تولید می شوند، نسبی است، زیرا این موجها به دنبال هم با دوره ها و بلندی ها و طول های متفاوت در حرکت اند. ثبت امواج در یک نقطه ثابت نشان داده که ردیف های امواج کم و بیش منظم شامل تعدادی تک موج با مشخصات مختلف اند که در آنها شناخت مقادیر مفهوم دارای مه موج ثبت شده را مشخص نماید، بسیار دشوار است. ولی از طریق کاربرد روش آمار ریاضی توانسته اند امواج را به وسیله قوانین احتمالات نسبتاً ساده که به نظریه توابع

تصادفی مربوط می شوند، مشخص نمایند.